ปพฺพชฺชากถา

[2444]

สีลกฺขนฺธาทิยุตฺเตน , สุภกฺขนฺเธน เทสิเต;

ขนฺธเกปิ ปวกฺขามิ, สมาเสน วินิจฺฉยํฯ

[2445]

มาตรา อนนุญฺญาตํ, ปิตรา วาปิ ภิกฺขุโน;

ภณฺฑุกมฺมมปุจฺฉิตฺวา, ปพฺพาเชนฺตสฺส ทุกฺกฏํฯ

[2446]

อุทฺเทสปริปุจฺฉาย, สยํ เจ พฺยาวโฏ สิยา;

ทหโร อาณาเปตพฺโพ, ปพฺพาเชตฺวานยาติ จฯ

[2447]

อุปชฺฌายมถุทฺทิสฺส, อวุตฺโต ทหโร ปน;

ปพฺพาเชติ สเจ ตํ โส, สยเมวาปิ วฏฺฏติฯ

[2448]

สามเณโรปิ วตฺตพฺโพ, ทหโร นตฺถิ ตตฺถ เจ;

‘‘ขณฺฑสีมมิมํ เนตฺวา, ปพฺพาเชตฺวานยา’’ติ จฯ

[2449]

สรณานิ ปเนตสฺส, ทาตพฺพาเนว อตฺตนา;

เอวมฺปิ ภิกฺขุนาเยว, โหติ ปพฺพาชิโต นโรฯ

[2450]

ปุริสํ ภิกฺขุโต อญฺโญ, ปพฺพาเชติ น วฏฺฏติ;

อิตฺถิํ ภิกฺขุนิโต อญฺโญ, ปพฺพาเชติ น วฏฺฏติฯ

[2451]

สามเณโรปิ วา ทาตุํ, สามเณรีปิ วา ตถา;

อาณตฺติยา อุภินฺนมฺปิ, กาสายานิ ลภนฺติ เตฯ

[2452]

สยเมว จ ยํ กิญฺจิ, ปพฺพาเชนฺเตน ภิกฺขุนา;

เกสาปนยนํ กตฺวา, ปฐมํ อุทเก ปุนฯ

[2453]

นฺหาเปตพฺโพ สิยา สุฏฺฐุ, ฆํสิตฺวา โคมยาทินา;

สรีเร ปีฬกา วาปิ, กจฺฉุ วา ตสฺส โหนฺติ เจฯ

[2454]

มาตา ยถา นิยํปุตฺตํ, น ชิคุจฺฉติ สพฺพโส;

นฺหาเปตพฺโพว ยตินา, ตเถว อชิคุจฺฉตาฯ

[2455]

กสฺมา? ปเนตฺตเกนาปิ, อุปกาเรน สาสเน;

โส สทา พลวสฺเนโห, โหตุปชฺฌายกาทิสุฯ

[2456]

วิโนเทตฺวา ปนุปฺปนฺนํ, อุกฺกณฺฐํ กุลปุตฺตกา;

สิกฺขาโย ปริปูเรตฺวา, นิพฺพานํ ปาปุณนฺติ หิฯ

[2457]

คนฺธจุณฺเณน วา ปจฺฉา, จุณฺเณนปิ หลิทฺทิยา;

สรีรํ ตสฺส สีสญฺจ, อุพฺพฏฺเฏตฺวา ปุนปฺปุนํฯ

[2458]

คิหิคนฺธํ วิโนเทตฺวา, กาสายานิ ปเนกโต;

ทฺวตฺติกฺขตฺตุํ สกิํ วาปิ, ทาตพฺพานิสฺส ภิกฺขุนาฯ

[2459]

อถ หตฺเถปิ วา ตสฺส, อทตฺวา สยเมว ตํ;

อจฺฉาเทติ อุปชฺฌาโย, วฏฺฏตาจริโยปิ วาฯ

[2460]

นิวาเสติ อนาณตฺโต, โส ปารุปติ วา สยํ;

อปเนตฺวา ตโต สพฺพํ, ปุน ทาตพฺพเมว ตํฯ

[2461]

ภิกฺขุนา ตุ สหตฺเถน, ตถา อาณตฺติยาปิ วา;

ทินฺนํ วฏฺฏติ กาสาวํ, นาทินฺนํ ปน วฏฺฏติฯ

[2462]

ตสฺเสว สนฺตกํ วาปิ, กา กถา อตฺตสนฺตเก;

วนฺทาเปตฺวา ตตฺถ ภิกฺขู, การาเปตฺวาน อุกฺกุฏิํฯ

[2463]

อญฺชลิํ ปคฺคหาเปตฺวา, ทาตพฺพํ สรณตฺตยํ;

ปฏิปาฏิวเสเนว, น จ อุปฺปฏิปาฏิยาฯ

[2464]

สเจ เอกปทํ วาปิ, เทติ เอกกฺขรมฺปิ วา;

ปฏิปาฏิํ วิรชฺฌิตฺวา, คหิตํ เจ น วฏฺฏติฯ

[2465]

ติกฺขตฺตุํ ยทิ วา เทติ, พุทฺธํ สรณเมว วา;

ตถา เสเสสุ เจวมฺปิ, น ทินฺนาเนว โหนฺติ หิฯ

[2466]

กตฺวานุนาสิกนฺตานิ , เอกาพทฺธานิ วา ปน;

วิจฺฉินฺทิตฺวาถ ม-นฺตานิ, ทาตพฺพานิ วิชานตาฯ

[2467]

อุปสมฺปทกมฺมํ ตุ, เอกโตสุทฺธิยา สิยา;

น โหติ ปน ปพฺพชฺชา, อุภโตสุทฺธิยา วินาฯ

[2468]

ตสฺมา อาจริเยนาปิ, ตถานฺเตวาสิเกนปิ;

พุ-ทฺธ-การาทโย วณฺณา, ฐานกรณสมฺปทํฯ

[2469]

อหาเปนฺเตน วตฺตพฺพา, ปพฺพชฺชาคุณมิจฺฉตา;

เอกวณฺณวินาเสน, ปพฺพชฺชา หิ น รูหติฯ

[2470]

ยทิ สิทฺธาปิ ปพฺพชฺชา, สรณาคมนโตว หิ;

ทาตพฺพา ทส สีลานิ, ปูรณตฺถาย ภิกฺขุนาฯ

ปพฺพชฺชากถาฯ

[2471]

อุปชฺฌายมถาจริยํ, นิสฺสาย วสตา ปน;

กตฺตพฺพาเนว วตฺตานิ, ปิยสีเลน ภิกฺขุนาฯ

[2472]

อาสนํ ปญฺญเปตพฺพํ, ทนฺตกฏฺฐํ มุโขทกํ;

ทาตพฺพํ ตสฺส กาเลน, สเจ ยาคุ ภวิสฺสติฯ

[2473]

ยาคุ ตสฺสุปเนตพฺพา, สงฺฆโต กุลโตปิ วา;

ปตฺเต วตฺตญฺจ กาตพฺพํ, วตฺตํ คามปฺปเวสเนฯ

[2474]

จีวเร ยานิ วตฺตานิ, วุตฺตานิ หิ มเหสินา;

เสนาสเน ตถา ปาท-ปีฐกถลิกาทิสุฯ

[2475]

เอวมาทีนิ วตฺตานิ, สพฺพานิ ปน โรคโต;

วุฏฺฐานาคมนนฺตานิ, สตฺตติํสสตํ สิยุํฯ

[2476]

วตฺตเภเทน สพฺพตฺถ, ทุกฺกฏํ ตุ ปกาสิตํ;

อนาทรวเสเนว, อกโรนฺตสฺส ภิกฺขุโนฯ

อุปชฺฌายาจริยวตฺตกถาฯ

[2477]

อุปชฺฌายสฺส วตฺตานิ, ตถา สทฺธิวิหาริเก;

สตํ เตรส โหนฺเตว, ตถานฺเตวาสิเกปิ จฯ

สทฺธิวิหาริกนฺเตวาสิกวตฺตกถาฯ

[2478]

ปกฺกนฺเต วาปิ วิพฺภนฺเต, ปกฺขสงฺกนฺตเก มเต;

อาณตฺติยา อุปชฺฌายา, ปสฺสมฺภติ จ นิสฺสโยฯ

[2479]

โหติ อาจริยมฺหาปิ, ฉธา นิสฺสยเภทนํ;

ปกฺกนฺเต วาปิ วิพฺภนฺเต, ปกฺขสงฺกนฺตเก มเตฯ

[2480]

อาณตฺติยํ อุภินฺนมฺปิ, ธุรนิกฺเขปเนปิ จ;

เอเกกสฺส อุภินฺนํ วา, นาลเย สติ ภิชฺชติฯ

[2481]

อุปชฺฌายสโมธาน-คตสฺสาปิ จ ภิชฺชติ;

ทสฺสนํ สวนญฺจาติ, สโมธานํ ทฺวิธา มตํฯ

[2482]

อทฺธิกสฺส คิลานสฺส, คิลานุปฏฺฐกสฺส จ;

ยาจิตสฺส น โทโสว, วสิตุํ นิสฺสยํ วินาฯ

[2483]

ชานตา อตฺตโน เจว, วเน ผาสุวิหารตํ;

สภาเค ทายเกสนฺเต, วสิตุมฺปิ จ วฏฺฏติฯ

นิสฺสยปฏิปฺปสฺสมฺภนกถาฯ

[2484]

กุฏฺฐิํ คณฺฑิํ กิลาสิญฺจ, โสสิญฺจ อปมาริกํ;

ตถา ราชภฏํ โจรํ, ลิขิตํ การเภทกํฯ

[2485]

กสาหตํ นรญฺเจว, ปุริสํ ลกฺขณาหตํ;

อิณายิกญฺจ ทาสญฺจ, ปพฺพาเชนฺตสฺส ทุกฺกฏํฯ

[2486]

หตฺถจฺฉินฺนมฬจฺฉินฺนํ, ปาทจฺฉินฺนญฺจ ปุคฺคลํ;

กณฺณนาสงฺคุลิจฺฉินฺนํ, กณฺฑรจฺฉินฺนเมว จฯ

[2487]

กาณํ กุณิญฺจ ขุชฺชญฺจ, วามนํ ผณหตฺถกํ;

ขญฺชํ ปกฺขหตญฺเจว, สีปทิํ ปาปโรคินํฯ

[2488]

ชราย ทุพฺพลํ อนฺธํ, พธิรญฺเจว มมฺมนํ;

ปีฐสปฺปิํ ตถา มูคํ, ปพฺพาเชนฺตสฺส ทุกฺกฏํฯ

[2489]

อติทีโฆติรสฺโส วา, อติกาโลปิ วา ตถา;

อจฺโจทาโตปิ วา มฏฺฐ-ตมฺพโลหนิทสฺสโนฯ

[2490]

อติถูโล อติกิสฺโส, มหาสีโสปิ วา ตถา;

อติขุทฺทกสีเสน, สหิเตน ยุตฺโตปิ วาฯ

[2491]

กุฏกุฏกสีโส วา, ตถา สิขรสีสโก;

เวฬุนาฬิสมาเนน, สีเสน จ ยุโต นโรฯ

[2492]

กปฺปสีโสปิ ปพฺภาร-สีโส วา วณสีสโก;

ตถา กณฺณิกเกโส วา, ถูลเกโสปิ วา ตถาฯ

[2493]

ปูตินิลฺโลมสีโส วา, ชาติปณฺฑรเกสโก;

ชาติยา ตมฺพเกโส วา, ตเถวาวฏฺฏสีสโกฯ

[2494]

สีสโลเมกพทฺเธหิ, ภมุเกหิ ยุโตปิ วา;

สมฺพทฺธภมุโก วาปิ, นิลฺโลมภมุโกปิ วาฯ

[2495]

มหนฺตขุทฺทเนตฺโต วา, ตถา วิสมโลจโน;

เกกโร วาปิ คมฺภีร-เนตฺโต วิสมจกฺกโลฯ

[2496]

ชตุมูสิกกณฺโณ วา, หตฺถิกณฺโณปิ วา ปน;

ฉิทฺทมตฺตกกณฺโณ วา, ตเถวาวิทฺธกณฺณโกฯ

[2497]

ตถา ฏงฺกิตกณฺโณ วา, ปูติกณฺโณปิ วา ปน;

โยนกาทิปฺปเภโทปิ, นายํ ปริสทูสโกฯ

[2498]

อติปิงฺคลเนตฺโต วา, ตถา นิปฺปขุมกฺขิ วา;

อสฺสุปคฺฆรเนตฺโต วา, ปกฺกปุปฺผิตโลจโนฯ

[2499]

ตเถว จ มหานาโส, อติขุทฺทกนาสิโก;

ตถา จิปิฏนาโส วา, นโร กุฏิลนาสิโกฯ

[2500]

นิจฺจวิสฺสวนาโส วา, โย วา ปน มหามุโข;

วงฺกภินฺนมุโข วาปิ, มหาโอฏฺโฐปิ วา ปนฯ

[2501]

ตถา ตนุกโอฏฺโฐ วา, วิปุลุตฺตรโอฏฺฐโก;

โอฏฺฐฉินฺโนปิ อุปฺปกฺก-มุโข เอฬมุโขปิ วาฯ

[2502]

สงฺขตุณฺโฑปิ ทุคฺคนฺธ-มุโข วา ปน ปุคฺคโล;

มหาทนฺโตปิ อจฺจนฺตํ, ตถา อสุรทนฺตโกฯ

[2503]

เหฏฺฐา อุปริโต วาปิ, พหินิกฺขนฺตทนฺตโก;

อทนฺโต ปูติทนฺโต วา, อติขุทฺทกทนฺตโกฯ

[2504]

ยสฺส ทนฺตนฺตเร ทนฺโต, กาฬกทนฺตสนฺนิโภ;

สุขุโมว ฐิโต, ตํ เจ, ปพฺพาเชตุมฺปิ วฏฺฏติฯ

[2505]

โย มหาหนุโก โปโส;

ทีเฆน หนุนา ยุโต;

จิปิฏหนุโก วาปิ;

รสฺเสน หนุนา ยุโตฯ

[2506]

นิมฺมสฺสุทาฐิโก วาปิ, อติทีฆคโลปิ วา;

อติรสฺสคโลปิ วา, ภินฺนคณฺฐิคโลปิ วาฯ

[2507]

ตถา ภฏฺฐํสกูโฏ วา, ภินฺนปิฏฺฐิอุโรปิ วา;

สุทีฆรสฺสหตฺโถ วา, กจฺฉุกณฺฑุสมายุโตฯ

[2508]

มหานิสทมํโส วา, อุทฺธนคฺคุปมายุโต;

วาตณฺฑิโก มหาอูรุ, สงฺฆฏฺฏนกชาณุโกฯ

[2509]

ภินฺนชาณุ มหาชาณุ, ทีฆชงฺโฆ วิชงฺฆโก;

วิกโฏ วาปิ ปณฺโห วา, ตถา อุพฺพทฺธปิณฺฑิโกฯ

[2510]

ยฏฺฐิชงฺโฆ มหาชงฺโฆ, มหาปาโทปิ โย นโร;

ตถา ปิฏฺฐิกปาโท วา, มหาปณฺหิปิ วา ปนฯ

[2511]

วงฺกปาโท นโร โย วา, คณฺฐิกงฺคุลิโกปิ วา;

โย ปนนฺธนโข วาปิ, กาฬปูตินโขปิ จฯ

[2512]

อิจฺเจวมาทิกํ กญฺจิ, นรํ ปริสทูสกํ;

ปพฺพาเชนฺตสฺส ภิกฺขุสฺส, โหติ อาปตฺติ ทุกฺกฏํฯ

ปริสทูสกกถาฯ

[2513]

‘‘สามเณรชฺช มา ขาท, มา ภุญฺช จ ปิวา’’ติ จ;

นิวาเรนฺตสฺส อาหารํ, โหติ อาปตฺติ ทุกฺกฏํฯ

[2514]

‘‘นิวาเรสฺสามิ อาหาร’’-มิติ วา ปตฺตจีวรํ;

อนฺโต นิกฺขิปโต สพฺพ-ปโยเคสุปิ ทุกฺกฏํฯ

[2515]

ทุพฺพจสามเณรสฺส, อนาจารสฺส เกวลํ;

ทณฺฑกมฺมํ หเว กตฺวา, หิตกาเมน ภิกฺขุนาฯ

[2516]

ยาคุํ วา ปน ภตฺตํ วา, ทสฺเสตฺวา กิร ภาสิตุํ;

‘‘อาหเฏ ทณฺฑกมฺเม ตฺวํ, ลจฺฉสีท’’นฺติ วฏฺฏติฯ

[2517]

อปราธานุรูเปน , ทณฺฑกมฺมํ ตุ การเย;

วาลิกาสลิลาทีน-มาหราปนเมว ตํฯ

[2518]

สีเส วา นิกฺขิปาเปตุํ, ปาสาณาทีนิ กานิจิ;

นิปชฺชาเปตุมุณฺเห วา, ปาสาเณ ภูมิยาปิ วาฯ

[2519]

อุทกํ วา ปเวเสตุํ, น จ วฏฺฏติ ภิกฺขุโน;

อิธาวรณมตฺตํ ตุ, ทณฺฑกมฺมํ ปกาสิตํฯ

นิวารณกถาฯ

[2520]

ปกฺโขปกฺกมิกาสิตฺตา, จตุตฺโถ ปนุสูยโก;

นปุํสเกน ปญฺเจเต, ปณฺฑกา ปริทีปิตาฯ

[2521]

เตสุ อาสิตฺตุสูยานํ, ปพฺพชฺชา น นิวาริตา;

อิตเรสํ ตุ ติณฺณมฺปิ, ปณฺฑกานํ นิวาริตาฯ

[2522]

วาริตา ยสฺส ปพฺพชฺชา, นาเสตพฺโพติ โส มโต;

ติวิเธ ปน เต ญตฺวา, ปพฺพาเชนฺตสฺส ทุกฺกฏํฯ

ปณฺฑกกถาฯ

[2523]

ลิงฺคตฺเถโน จ สํวาส-ตฺเถโน ตทุภยสฺส จ;

เถยฺยสํวาสโก นาม, ติวิโธปิ ปวุจฺจติฯ

[2524]

สยเมว จ โย ตตฺถ, ปพฺพชิตฺวา น คณฺหติ;

ภิกฺขุวสฺสานิ วา เนว, ยถาวุฑฺฒมฺปิ วนฺทนํฯ

[2525]

ลิงฺคตฺเถโน อยํ ลิงฺค-มตฺตสฺส เถนโต สิยา;

โย จ ปพฺพชิโต หุตฺวา, ภิกฺขุวสฺสานิ คณฺหติฯ

[2526]

สํวาสํ สาทิยนฺโตว, สํวาสตฺเถนโก มโต;

อุภยตฺเถนโก วุตฺต-นโยเยว, ยถาห จฯ

[2527]

‘‘ราชทุพฺภิกฺขกนฺตาร-โรคเวริภเยหิ วา;

จีวราหรณตฺถํ วา, ลิงฺคมาทิยตีธ โยฯ

[2528]

สํวาสํ นาธิวาเสติ, ยาว โส สุทฺธมานโส;

เถยฺยสํวาสโก นาม, ตาว เอส น วุจฺจติ’’ฯ

เถยฺยสํวาสกกถาฯ

[2529]

‘‘ติตฺถิโยหํ ภวิสฺส’’นฺติ, อุปสมฺปนฺนภิกฺขุ เจ;

สลิงฺเคเนว โย ยาติ, ติตฺถิยานมุปสฺสยํฯ

[2530]

คจฺฉโต ปทวาเรน, โหติ อาปตฺติ ทุกฺกฏํ;

โหติ ติตฺถิยปกฺกนฺโต, ลิงฺเค เตสํ ตุ นิสฺสิเตฯ

[2531]

‘‘ติตฺถิโยหํ ภวิสฺส’’นฺติ, กุสจีราทิกํ ปน;

สยเมว นิวาเสติ, โสปิ ปกฺกนฺตโก สิยาฯ

[2532]

นคฺโค อาชีวกาทีนํ, คนฺตฺวา เตสํ อุปสฺสยํ;

ลุญฺจาเปติ สเจ เกเส, วตฺตานาทิยตีธ วาฯ

[2533]

โมรปิญฺฉาทิกํ เตสํ, ลิงฺคํ คณฺหาติ วา สเจ;

สารโต เจว วา เตสํ, ปพฺพชฺชํ ลทฺธิเมว วาฯ

[2534]

โหติ ติตฺถิยปกฺกนฺโต, น ปเนส วิมุจฺจติ;

นคฺคสฺส คจฺฉโต วุตฺตํ, ปทวาเรน ทุกฺกฏํฯ

[2535]

วุตฺโต อนุปสมฺปนฺน-วเสน เถยฺยวาสโก;

ตถา ติตฺถิยปกฺกนฺโต, อุปสมฺปนฺนภิกฺขุนาฯ

ติตฺถิยปกฺกนฺตกถาฯ

[2536]

นาโค วาปิ สุปณฺโณ วา, ยกฺโข สกฺโกปิ วา อิธ;

ติรจฺฉานคโต วุตฺโต, ปพฺพาเชตุํ น วฏฺฏติฯ

ติรจฺฉานกถาฯ

[2537]

ปญฺจานนฺตริเก โปเส, ปพฺพาเชนฺตสฺส ทุกฺกฏํ;

อุภโตพฺยญฺชนญฺเจว, ตถา ภิกฺขุนิทูสกํฯ

[2538]

เอกโตอุปสมฺปนฺนํ, ภิกฺขุนีนํ ตุ สนฺติเก;

ทูเสตฺวา ปน โส เนว, ภิกฺขุนีทูสโก สิยาฯ

[2539]

สเจ อนุปสมฺปนฺน-ทูสโก อุปสมฺปทํ;

ลภเตว จ ปพฺพชฺชํ, สา จ เนว ปราชิตาฯ

เอกาทสอภพฺพปุคฺคลกถาฯ

[2540]

นูปสมฺปาทนีโยว , อนุปชฺฌายโก นโร;

กโรโต ทุกฺกฏํ โหติ, น กุปฺปติ สเจ กตํฯ

[2541]

กุปฺปตีติ วทนฺเตเก, น คเหตพฺพเมว ตํ;

เสเสสุปิ อยํ เญยฺโย, นโย สพฺพตฺถ วิญฺญุนาฯ

[2542]

อุปสมฺปทกมฺมสฺส, อภพฺพา ปญฺจวีสติ;

อชานิตฺวา กโต จาปิ, โอสาโร นาสนารโหฯ

[2543]

หตฺถจฺฉินฺนาทิพาตฺติํส, กุฏฺฐิอาทิ จ เตรส;

อปตฺโต เตสโมสาโร, กโต เจ ปน รูหติฯ

[2544]

เอกูปชฺฌายโก โหติ;

โหนฺติ อาจริยา ตโย;

อุปสมฺปทาเปกฺขา จ;

โหนฺติ ทฺเว วา ตโยปิ วาฯ

[2545]

ตีหิ อาจริเยเหว, เอกโต อนุสาวนํ;

โอสาเรตฺวา กตํ กมฺมํ, น จ กุปฺปติ กปฺปติฯ

[2546]

เอกูปชฺฌายโก โหติ;

อาจริโยปิ ตเถกโต;

อุปสมฺปทาเปกฺขา จ;

โหนฺติ ทฺเว วา ตโยปิ วาฯ

[2547]

อนุปุพฺเพน สาเวตฺวา, เตสํ นามํ ตุ เตน จ;

เอกโต อนุสาเวตฺวา, กตมฺปิ จ น กุปฺปติฯ

[2548]

นานุปชฺฌายเกนาปิ, นานาจริยเกน จ;

อญฺญมญฺญานุสาเวตฺวา, กตํ กมฺมญฺจ วฏฺฏติฯ

[2549]

สุมโน ติสฺสเถรสฺส, อนุสาเวติ สิสฺสกํ;

ติสฺโส สุมนเถรสฺส, อนุสาเวติ สิสฺสกํฯ

[2550]

นานุปชฺฌายเกเนว, เอกาจริยเกนิธ;

อุปสมฺปทา ปฏิกฺขิตฺตา, พุทฺเธนาทิจฺจพนฺธุนาฯ

มหาขนฺธกกถาฯ

อุโปสถกฺขนฺธกกถา

[2551]